Türk Müziği Akademik Çevresi’nin (TUMAC) 2022-2023 akademik yılı Bahar Dönemi Bilim Sanat Etkinlikleri, İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuarı’nda öğretim üyesi olarak görev yapan Prof. Dr. Nilgün Doğrusöz Dişiaçık ve Prof. Dr. Gözde Çolakoğlu Sarı’nın “İTÜ Osmanlı-Türk Müziği Araştırmaları Grubu: Tarihyazımı-Özel Arşivler” başlıklı sunumuyla devam ediyor. 27 Mayıs 2023 Cumartesi günü saat 21:00’da (UTC+3) gerçekleşecek etkinlik, TUMAC Youtube kanalından canlı yayınlanacak.
TUMAC Youtube canlı yayın linki için tıklayınız.
SUNUM HAKKINDA
Türk müziğinde, müzikal hafızanın yazılı kültüre çoğunlukla sözlü kültür yoluyla aktarıldığı bilinmektedir. Bu aktarımın üzerine yapılan tarih yazımı ve bilimsel çalışmalar, son dönemlerde bir ivme kazanmıştır. Bunların içerisinde yazılı kaynaklar üzerine yapılan çalışmalarla ortaya çıkan bulgular, ezberleri değiştirecek yeni veriler ve metodolojik yaklaşımlar sunmaktadır. Yazılı kaynaklar içerisinde bazı birincil kaynaklar öncelikli bir yere sahip olup, erişim bugüne kadar kurumsal arşivler üzerinden sağlanmıştır. Özel arşivlerdeki birincil kaynaklara ise erişim mümkün olamamıştır. 2012 yılından itibaren Türk Müziği’nin birincil kaynakları üzerine çalışmalar yapan ekibimiz, 2014 yılında ise çalışmalarını Osmanlı-Türk Müziği Araştırmaları Grubu (OTMAG) çatısında toplamıştır. OTMAG, 20. yüzyılın başlarında Türk Müziği’nde Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan geçiş dönemini temsil eden başat aktörlerin kişisel arşivleri üzerine kataloglama ve yayınlar yapmıştır. İlk olarak bestekâr Ali Rifat Çağatay’ın (1876-1935), ardından Türk müzikolojisinin kurucusu kabul edilen Rauf Yekta’nın (1871-1935) özel arşivleri üzerine çalışmalarına devam eden OTMAG, üçüncü olarak tanbûrî bestekâr Dürrü Turan’ın (1885-1961) kişisel arşivine yönelik inceleme çalışmalarına başlamıştır. Bu çalışmalar, Hamparsum ve Avrupa müzik yazılarıyla kaydedilmiş ve OTMAG tarafından çeviriyazı yöntemi kullanılarak repertuara kazandırılmış, dönemin üsluplarına ilişkin veriler elde edilmiştir. Kişisel arşivler üzerine yapılan bu çalışmalar, teori tarihinde önemli yer tutan Osmanlı Türkçesi, Ermenice, Arapça, Farsça, Fransızca kitaplar, el yazmaları ve dönemin polemiklerine ışık tutacak belgelerin tespitini de sağlamıştır. Çağatay’ın, Yekta’nın ve Turan’ın arşivlerine yönelik çalışmalarını temel alan, katalog, makale ve nota yayınları, gerek arşivin tasnif sürecinde araştırmacıların geliştirdikleri metodolojik yaklaşımlar, gerekse kişisel arşivlerin birincil kaynak olarak tarih yazımında yansıttığı bilimsel nitelik açısından önem taşımaktadır. OTMAG; tarihsel müzikoloji temelli diğer disiplinlerle (edebiyat, tarih, siyaset bilimi, sosyoloji vd.) işbirliği içerisinde ulusal ve uluslararası platformlarda yazılı/sözlü sunumlar ve projelerde yer alarak, kendi tarih yazım ekolünü oluşturmayı amaçlamaktadır. Sunumda OTMAG’ın amacı, çalışma alanları ve hedefleri dışında, Türk Müziği’nin tarih yazımına yönelik söz konusu metodolojik yaklaşımlar, OTMAG’ın yayınları ve yaptığı diğer çalışmalar üzerine sunumlar yapılacaktır.
Prof. Dr. Nilgün Doğrusöz Dişiaçık
1967 yılında İzmir’de doğdu. Ege Üniversitesi Devlet Türk Musikisi Konservatuarı’nda öğreniminden sonra akademik kariyerine Gaziantep Üniversitesi TMDK’da başladı. İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından 2000 yılında araştırma için yurtdışına gönderildi ve bir yıl New England Konservatuarı’nda ve bir yıl da Harvard Üniversitesi’nde The Center for Middle Eastern Studies bölümünde misafir öğretim elemanı olarak bulundu. Hem Osmanlı/Türk müziği üzerine dersler verdi hem de araştırmalarına devam etti. 2004 yılında müzikoloji doçenti oldu. Çalışmalarını tarihsel müzikoloji üzerine yoğunlaştırdı. Doğrusöz’ün 2008 yılında Cem Ünver ile hazırladığı Virginia Danielson’ın Mısır’ın Sesi Ümmü Gülsüm arap Şarkısı ve Yirminci Yüzyılda Mısır Toplumu adlı bir çeviri kitabı, 2009 yılında Recep Uslu ile hazırladıkları Abdülbaki Nasır Dede’nin Müzik Yazısı “Tahririye” adlı kitabı, 2012 yılında yayınlanan 18. Yüzyıl Osmanlı Türk Müziği Çalışmaları, Mûsikî Risâleleri (Ankara Milli Kütüphane, 131 Numaralı Yazma) başlıklı kitabı ve yine aynı yıl içerisinde Recep Uslu ve Ali Tan ile hazırladığı Itrî İzleri isimli kitabı bulunmaktadır. 2013 yılında Profesör kadrosuna atandı. 2014 yılında İTÜ Osmanlı-Türk Müziği Çalışma Grubunu kurdu. Ali Rifat Çağatay envanteri bu grupla hazırladığı ilk projedir. Halen İTÜ TMDK Müzik Teorisi Anabilim Dalı’nda öğretim üyesidir.
Prof. Dr. Gözde Çolakoğlu Sarı
İTÜ Türk Musikisi Devlet Konservatuarı Çalgı Eğitim Bölümü’nden 2000 yılında mezun olmuş, 2008 yılında Müzikoloji ve Müzik Teorisi Doktora programını tamamlamıştır. 2011 yılında doçent, 2017 yılı da profesör unvanını almıştır. Çeşitli panel ve seminerlere bildirileri ile katılımının yanı sıra, yine yurt içi ve yurt dışında çeşitli koro ve orkestralarda kemençe icracısı, şef ve genel sanat yönetmeni olarak görev almıştır. Ulusal ve uluslararası araştırma projelerinde yürütücü, araştırmacı ve danışman olarak bulunmuş, makaleleri ulusal ve uluslararası dergilerde yayınlanmıştır. 20 Kasım 2014’te Türkiye’de ilk kez Müzikoloji Bölümlerini bir araya getirdiği ‘1. Müzikoloji Bölümleri Çalıştayı’nı bölümü adına düzenlemiş ve ardından çalıştaya ait kitabı yayına hazırlamıştır (Mart 2015). ‘Anadolu’dan Balkanlara Kemençe’ başlıklı kitabı Haziran 2016’da, Dr. Ayhan Sarı ile birlikte hazırladıkları ‘Orkestral Müzikte Yeni Bir Tını: Kemençe Kuartet’ başlıklı kitabı Aralık 2020’de yayınlanmıştır. Makam teorisi tarihi ve eğitimine ilişkin kitabı hazırlık aşamasında bulunmakta, lisans ve lisansüstü seviyede tarihsel müzikoloji, müzik tarihi ve makam teorisi içerikli dersleri yürütmektedir.
Afiş tasarımı: Orçun Güneşer
Yayın sorumlusu: Serkan Günalçin
Yorum Bırak