Türk müzik kültürü tarihinde müziğin sistematik yapısında zaman zaman çeşitli değişmeler meydana gelmiştir. Uzun bir süreç içerisindeki bu değişmeler Türk müzik kültürünü şekillendirmiş ve bugünkü hâline büründürmüştür. Farklı dönemlerde ve coğrafyalarda bu sistem temelinde çeşitli tür ve formlar ortaya çıkmıştır. Makam müziği tarihinde uzun yıllar etkin olan ve müzik çevrelerinde gerek bestelenişi gerekse de icrasıyla önemli bir yere sahip olan Nevbet-i Müretteb de bunlardan biridir. Nevbet-i Müretteb, önceleri dört bölümden oluşmuş daha sonra Abdülkādir Merâgî’nin beş bölüm olarak bestelediği; bazı müzikologların bir çeşit süite benzettiği bir müzik türüdür. Bu müzik türünde dikkat çeken temel özellikler bölümlerin tek makamda bestelenmiş olması ve icranın ağır tempodan başlayarak gitgide hızlanan bir yapı sergilemesidir. Özellikle 15. yüzyılda edvâr kitaplarında detaylı teorik açıklamalarına rastlanan Nevbet-i Müretteb, İran ve Anadolu yazılı müzik kaynaklarında saray ve çevresinden ilgi gören son derece itibarlı bir müzik türü olarak ele alınmıştır. Anadolu’da müzik teorisi alanında yazılmış ilk eser olan Yusuf Kırşehrî’nin edvâr kitabında kısmen; yine çağdaşı olan Abdülkādir Merâgî’nin Câmiu’l-elhân, Makāsıd’ül-elhân ve Fevâid-i aşere adlı eserlerinde geniş açıklamaları olan ancak bir ezgi örneği bulunmayan Nevbet-i Müretteb’in bahsine metinlerarası ilişkiler neticesinde farklı yazarların eserlerinde de rastlanmaktadır. Nevbet-i Müretteb’in 16. yüzyıla kadar saray ve müzik çevrelerinde rağbet görmesine karşın, 16. yüzyıl itibarıyla adından neredeyse söz edilmemesi dikkat çeken bir unsurdur. Elimizde bulunan kaynaklarda Nevbet-i Müretteb’in sadece teorik bilgilerine ulaşılabilirken bazı güfte mecmualarında da bu türdeki bestelerin sözleriyle birlikte makam ve usûlleri hakkında bilgi sahibi olunmaktadır.

Dr. Öğretim Üyesi Ali İhsan Alemli
1971 yılında Gaziantep’te doğdu. Lisans eğitimini 1994’te İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuarı’nda; yüksek lisans eğitimini 2001’de İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde; doktora eğitimini ise 2022’de İstanbul Teknik Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü’nde tamamlamıştır. Ali İhsan Alemli, 1999-2023 yılları arasında Gazi Üniversitesi ve Kastamonu Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak çalıştı. Mayıs 2023’ten itibaren de İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuarı Müzik Teorisi Bölümü’nde Dr. Öğretim Üyesi olarak görev yapmaktadır. Makam müziği ve tarihsel müzikoloji alanlarında çalışmalarını sürdüren Ali İhsan Alemli; sınıf öğretmeni Ayşe Alemli’nin eşi, Ahmet Tuna’nın babasıdır.