Türk Müziği Akademik Çevresi Bilim-Sanat Etkinlikleri, Ankara Müzik ve Güzel Sanatlar Üniversitesi Müzik Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi Müzik Teorisi Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Serkan Günalçin‘in “Türk Makam Müziği’nde Perde Anlayışı ve Kanun Mandallama Modelleri” başlıklı sunumuyla devam ediyor. 4 Temmuz 2020 Cumartesi günü saat 21:00’da Türkiye Tarihi Evleri Koruma Derneği TÜRKEV’in katkılarıyla gerçekleşecek etkinlik, Prof. Ruhi Ayangil’in moderatörlüğünde TUMAC Youtube kanalından canlı yayınlanacak.

SUNUM HAKKINDA

Yazılı kaynaklara göre 12. yüzyıldan itibaren Türk Makam Müziği icrasında kullanıldığı bilinen Kanun, günümüze kadar çeşitli yapısal değişikliklere uğramıştır. Bu değişikliklerden en önemlisi 19. yüzyılın sonlarına doğru kullanılmaya başlanan mandal düzeneğidir. Mandal düzeneği, 15. yüzyılda kâmil olmayan çalgılardan sayılan ve perde değişimlerinin çok güç gerçekleştirildiği bir çalgı olan Kanuna, önemli ölçüde icra kolaylığı sağlamıştır. Mandal düzeneğinin kullanımı zamanla yaygınlaşmış ve üretim teknolojisinin de gelişimiyle birlikte kullanım kolaylığı kazanmış gibi görünse dahi, mevcut mandal düzeneği Türk Makam Müziği perde anlayışını tam olarak yansıtabilmekte halen yeterli olamamaktadır.

Bu sunum, Kanunun mandal düzeneğinin Türk Makam Müziği perde anlayışına uyarlanması amacıyla gerçekleştirilen araştırma sürecini ve bu araştırma sonucunda hazırlanan kanun modelini konu edinmektedir. Araştırma süreci üç aşamadan oluşmaktadır. İlk aşamada, Türk Makam Müziği nazariyesine ilişkin eserler, perde ve aralıkların açıklanmasında kullanılan yöntemler bakımından ele alınarak, nazariye alanındaki perde anlayışı ortaya konmuştur. İkinci aşamada, Türk Makam Müziği icrasındaki perde anlayışı, Tanburi Cemil Bey örnekleminde perde ölçüm yöntemiyle incelenmiş ve nazariye alanındaki perde açıklamalarıyla ilişkilendirilerek belirlenmiştir. İlk iki bölümün sonucunda elde edilen veriler doğrultusunda; Türk Makam Müziğinin, Pisagor yöntemiyle tanımlanan aralıklarla birlikte doğal aralıkların iç içe geçmiş biçimde kullanıldığı bir ezgisel yapıya sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Üçüncü aşamada, bu sonuçlara göre Türk Makam Müziğinin perde ve aralık yapısı tanımlanarak, bu veriler doğrultusunda Kanunun mandal düzeneği yeniden tasarlanmıştır. Kanuna kazandırılan bu yeni mandal yerleşim düzeniyle birlikte; Türk Makam Müziğinde kullanılan perdelerin, Bolahenk Nısfiye, Sipürde, Müstahsen, Kız, Mansur, Davud ve Bolahenk ahenklerinde elde edilebilmesi sağlanarak, kanunda önemli bir yapısal iyileştirme gerçekleştirilmiştir.

Dr. Serkan Günalçin

1979 yılında Ankara’da doğdu. Ankara Atatürk Anadolu Lisesi’nden 1997 yılında mezun oldu. Lisans eğitimini Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü’nde 2005 yılında tamamladı. Bu dönemde Fevzi Demirkol’dan Türk Müziği nazariyatı ve kanun dersleri alarak müzik eğitimine başladı. 2009 yılında Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı Müzik Eğitimi Bilim Dalı’nda yüksek lisans eğitimine başladı. Yüksek lisans programında, misafir öğrenci olarak Yıldız Teknik Üniversitesi’nde Prof. Ruhi Ayangil’in yürüttüğü “İleri Performans Teknikleri” dersine devam ederek kanun eğitimini sürdürdü. 2010 yılında yüksek lisans eğitimini tamamladı. 2011 yılında Gazi Üniversitesi Türk Müziği Devlet Konservatuvarı’nda öğretim görevlisi olarak göreve başladı. 2018-2020 yılları arasında Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk Müziği Devlet Konservatuvarı Çalgı Eğitim Bölümü’nde öğretim görevlisi olarak görev yaptı. 2019 yılında doktora eğitimini tamamladı. Halen Ankara Müzik ve Güzel Sanatlar Üniversitesi Müzik Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi Müzik Teorisi Bölümü’nde öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır.