Türk Müziği Akademik Çevresi Bilim-Sanat Etkinlikleri, Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuarı Müzik Bilimleri Bölümleri Müzik Teorileri Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Cenk Güray’ın “Kayıp Toprakların Türküleri: Adakale Türkülerini Geçmiş Araştırma ve Derleme Çalışmalarına Dayalı Olarak Tekrar Tahayyül Etmek” başlıklı sunumuyla devam ediyor. Etkinliğin ikinci kısmında Doç. Dr. Cenk Güray (divan sazı, abdal sazı) ile birlikte konuk icracılar Ali Fuat Aydın (bağlama) ve Aslı Kurt Aydın (ses) tarafından “Adakale’den Üç Türkü” başlıklı bir dinleti de yer alacak. Halka açık ve ücretsiz olan etkinlik, 29 Şubat 2020 Cumartesi günü saat 16:00’da Türkiye Tarihi Evleri Koruma Derneği TÜRKEV’in katkılarıyla, İstanbul Cankurtaran’da bulunan Dede Efendi Evi’nde gerçekleşecek.

SUNUM HAKKINDA

Balkanlar’daki Osmanlı yerleşim alanları içinde Tuna nehri üzerindeki stratejik önemi sebebiyle en fazla önem arz edenlerden biri olan “Adakale” adası, bu bölgede 1970 yılında bir “hidro-elektrik santralin” inşa edilmesi sonucunda sular altında kalmıştır. Ne güzel ki, Macar Türkolog İgnas Kunos’un (1862-1945) 1890 yılından sonra bu bölgede yaptığı çalışmalar burada yüzlerce yıldır yaşamış olan Türk toplumunun halk şiiri, türkü sözleri, masal ve ninnileri içeren “folklorik” üretimlerinin günümüze dek taşınmasında öncül bir rol üstlenmiştir. Ancak, Kunos’un araştırmalarında maalesef bu eserlerin ezgileri bulunmamaktadır. 1964-1969 yılları arasında ise Romen folklor araştırmacısı Ioan R. Nikola ve Cluj Üniversitesi’nden gelen bir araştırma ekibi bölgede “müzikoloji” temelli bir araştırma yapmışlar ve derlenen az sayıda halk türküsünü notaya alarak yayınlamışlardır.  Bunun yanında Osmanlı Dönemi Türk Müziği ve Balkan folkloru adına önemli uzmanlardan olan Eugenia Popescu Judetz’in (1925-2011) de Adakale bölgesiyle ilgili bir dizi önemli çalışmayı yayınlandığını da işaret etmek gerekmektedir.  Son olarak da Rumeli türkülerinin ülkemizdeki en önemli uzmanlarından olan “Kemal Altınkaya’nın (1895-1956)” özellikle 1925-1933 arasında Adakale’yi de içine alan Tuna Havzası’nda gerçekleştirdiği ve sonrasında TRT Türk Halk Müziği Repertuvarında yer alan eserler de bölge ile ilgili çok kritik bilgileri ifade etmektedir. Adakale Balkanlardaki Türk varlığı adına hem nüfusun hem de bizatihi toprağın kendisinin kaybolduğu ve tarihle tek bağlantının “sözlü kültür yani türküler” olarak göründüğü tek yer olması hasebiyle çok özeldir. Adakale bölgesi “konumu ve tarihsel önemi” gereği adeta Bulgaristan, Romanya ve Sırbistan bölgeleri ile bölgedeki tarihsel Türk kültür varlığı arasında bir “temas” alanı olarak görülebilmektedir.  Dolayısıyla, burada yapılabilecek bir çalışma sadece Osmanlı Kültür Tarihi ile ilgili bir çalışma olmakla kalmayacak, aynı zamanda Balkanların bu kadim kültürleri arasındaki “kadim” diyaloğun da altını çizebilecek bir yaklaşımı ortaya koyacaktır. Bu çalışma kapsamında Adakale bölgesi türküleri ile yapılan “edebiyat ve müzik” temelli çalışmalar değerlendirilecek ve bu çalışmalar “edebiyat ve müzik” özellikleri açısından analiz edilecektir. Bu eserler arasında sözleri belli olup, müziği kayıp olan eserlerin ezgileri civar bölgelerden derlenmiş veya göç ile Türkiye’ye gelmiş, benzer bir söz ve makam yapısına haiz ezgilerden istifade edilerek tekrar tahayyül edilmeye çalışılacaktır.

DİNLETİ

“Adakale’den Üç Türkü”

Ali Fuat Aydın – Bağlama (Konuk icracı)

Cenk Güray – Divan Sazı, Abdal Sazı

Aslı Kurt Aydın – Ses (Konuk icracı)

1. İki Bülbül-Eviç Makamında Adakale Türküsü
2. Bir Mahzunluk Çöktü Benim Serime-Bestenigâr Makamında Adakale Türküsü
3. Açıl Ey Ömrümün Varı-Hicaz Makamında Adakale Türküsü

Doç. Dr. Cenk GÜRAY

1973 yılında Ankara’da doğdu. Anadolu’nun geleneksel müzik kültürüne hem bu müziğin temel çalgısı olan bağlamayı icra ederek hem de müzikoloji/müzik teorisi alanındaki akademik çalışmalarıyla hizmet etmeye çalışmaktadır. Güray, araştırmacı olarak pek çok ulusal ve uluslararası bilimsel toplantıya katılmış, bildiriler, makaleler ve kitaplar yayımlamıştır. İcracı olarak, Türkiye’de ve pek çok ülkede konserlerde, TV-Radyo programlarında, caz ve geleneksel müzik festivalleri ile kayıtlarda yer almış; atölye çalışmaları ve ustalık sınıfları yönetmiş, yurt içi ve dışında albümler üretmiştir. Evli ve bir kız çocuğu sahibi olan Cenk Güray halen Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuarı Müzik Bilimleri Bölümleri Müzik Teorileri Anabilim Dalı öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır. Cenk Güray aynı zamanda 2017 yılında kurulmasına öncülük ettiği ve Anadolu Müzik Kültürünün icra ve teori alanlarındaki zenginliklerini ülkemiz ve dünya insanlarının “ortak belleğindeki” öneminin altını sanatsal ve akademik faaliyetlerle çizmeye çalışan Anadolu Müzik Kültürleri Derneği’nin de başkanlığını yürütmektedir.