Bu etkinlik geçti.
TUMAC BSE No.11: “Türk Musıkisinde Makam Uygulamaları” – Doç. Dr. Sühan İrden
13 Haziran 2020 / 21:00 - 22:30
COVID-19 salgını nedeniyle TUMAC Bilim-Sanat Etkinlikleri’ne (TUMAC BSE) verdiğimiz zorunlu aranın ardından, TUMAC Youtube kanalımızda yapacağımız canlı yayınlarla etkinliklerimize kaldığımız yerden devam ediyoruz. TUMAC BSE’nin onbirincisinde Kocaeli Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Türk Müziği Bölümü Klâsik Türk Müziği Anasanat dalında öğretim üyesi Doç. Dr. Sühan İrden, “Türk Musıkisinde Makam Uygulamaları” başlıklı bir sunum yapacak. 13 Haziran 2020 Cumartesi günü saat 21:00’da Türkiye Tarihi Evleri Koruma Derneği TÜRKEV’in katkılarıyla gerçekleşecek etkinlik, Prof. Ruhi Ayangil’in moderatörlüğünde TUMAC Youtube kanalından canlı yayınlanacak.
TUMAC Youtube canlı yayın linki için tıklayınız.
SUNUM HAKKINDA
Dûş Mevlânâ be hâb ender me-râ
Sûy-i bezm-i hîş mî zed es-salâ
Perdehâ-yî cânfezâ ber dâş(i)tê
Der Hicâz_û Râst_û Segâh_û Nevâ
[Dün gece Mevlânâ’yı rüyamda gördüm, (beni) meclisine doğru çağırıyordu.
Hicâz, Rast, Segâh ve Nevâ makamlarında cana can katan perdeler kaldırmıştı.]
Dede Efendi’nin Ferahfeza ayininin 3. Selamında yer alan bu güftelerin ikinci beyitine denk gelen kısmında çok kısa bir zaman aralığı içinde Hicâz, Rast, Segâh ve Nevâ makamlarının kullanıldığı görülmektedir. Sadece bu bölümde uygulanan makam kullanımlarının bile Türk musıkisinin neden bir perde musıkisi olduğunu anlamaya yeterli olduğu düşünülmektedir. Buna benzer birçok eserde örneğin Pencgâh Asl ayininin ayine adını veren birinci selamının başlangıç bölümünde nevâ perdesinden rast perdesine veya rast perdesinden nevâ perdesine yapılan nağmelerin neden Rast beşlisi değilde Pencgâh-ı Asl terkibi olması gerektiği, Pencgâh-ı Asl terkibinin Nişâbûrek, Arazbar ve Tahir terkibleriyle bağlantısının neler olduğu veya Dede Efendinin Nevâ Mevlevi ayininin birinci selamının başlangıç bölümünde bugünkü nazari anlayışına göre Bayati makamı olması gerekirken neden Nevâ ayin olarak tanımlandığı, perdeler var olmadan “makam”ların oluşmalarının mümkün olmadığı veya perdeler yoksa bile “asıl makam”ların birleşerek “terkib”leri oluşturduğu, bütün bu konuların Abdülbâki Nasır Dede Tedkîk ü Tahkîk (İnceleme ve Gerçeği Araştırma) edvarı (1794) öğretilerine dayanan nazari yaklaşımla ele alınması gerektiği ve o öğretilerin üzerine üretilen her farklı kavramın ecdadın yarattığı hakikatleri yansıtmayan kavramlar olacağı düşünülmektedir. Itrî’nin Nevâ Kâr’ında özellikle makamı ortaya çıkaran giriş bölümünde acem perdeli nevâ kullanılarak neva perdesinde karar ile bugünkü nazari anlayışta Bayati bildiğimiz nağmelerin neden Nevâ Kâr adını aldığı ya da Zekâi Dede’nin Isfahan Mevlevi ayininde Nişâbûr makamı kullanılır kullanılmaz nevâ perdesinde karar ederek ayinin neden Isfahan ayini adını aldığı veya Irmağın Geçeleri (Hoyda yarim hoyda) türküsünün Zekâi Dede’nin Isfahan ayini nağmeleriyle örtüşmesine rağmen neden Isfahan terkibi olarak tanımlanamadığı veya bugün Misket Düzeni olarak bilinen ırâk perdesi kararlı aslı Ferahnâk terkibi olan türkülerin neden dügah perdesi üzeri Muhayyer Kürdi şeklinde yazıldığı gibi musıki ilminde karmaşık gibi görünen birçok konu hakkında Sühan İrden tarafından yeni çıkan “Türk Musıkisinde Düzen Perde Makam Terkib Uygulamaları” kitabı temel alınarak tanbur sazı ile uygulamalı bir sunum yapılacaktır.
Doç. Dr. Sühan İrden
1974 yılında Balıkesir’de doğan Sühan İrden lisans eğitimini Ege Üniversitesi Devlet Türk Musıkisi Konservatuvarı Temel Bilimler Bölümü’nde, yüksek lisans eğitimini Selçuk Üniversitesi (bugün Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi) Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Sanat Müziği Bölümü’nde, doktora eğitimini Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Din Musıkisi Bölümü’nde tamamladı. Türk Mûsikî’sinde Makam Uygulamaları (2015); Türk Mûsîkîsi Solfej Metodu (2015) adlarını taşıyan yayımlanmış iki kitabı vardır. Pesendîde, Büzürg, Sâz-kâr, Nühüft-i Kadîm, Nişâbûr ve Kürdîli Hicâzkâr makamlarında Mevlevî ayini besteleri bulunan İrden, 5 Mayıs 2005 tarihinde Konya Büyükşehir Belediyesi’nin Düzenlediği “Mevlânâ Şiirleri Beste Yarışması”nda Muhayyer Yürük Semâî bestesi ile “Mansiyon” ödülü, 2005 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü’nün Türkiye çapında düzenlediği “Az Kullanılan Makam ve Usullerde Beste Yarışması”nda 497 eser arasında Tarz-ı Nevin Nakış Yürük Semâî bestesi ile “Birincilik” ödülüne lâyık görülmüştür. 1999-2018 yılları arasında Selçuk Üniversitesi Dilek Sabancı Devlet Konservatuvarında görev yapan Sühan İrden, Kocaeli Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Türk Müziği Bölümü Klâsik Türk Müziği Anasanat dalında görevini sürdürmektedir. Mine İrden ile evli olan Sühan İrden’in Dila Masal adında bir de kızı vardır.
Afiş tasarımı: Orçun Güneşer
Yayın sorumlusu: Korkutalp Bilgin
Yorum Bırak