Kitap Adı: Mûsikî – İbn Sînâ

Çeviren:  Ahmet Hakkı Turabi

Yayınevi: Litera Yayıncılık

Yayın Yılı: 2004

ISBN: 975-6329-06-8

Sayfa Sayısı: 147

 

       8. yüzyılda İslâm bilginleri tarafından başlatılan çeviri faaliyetleri dâhilinde Grek üstadlarının önemli eserleri dağarcığa kazandırılarak İslâm coğrafyasında okunmaya başlamış ve ilmî yapıda köklü değişikliklerin temeli atılmıştır. Bu değişimin sonucunda müzik de bir bilim dalı olarak ele alınıp ciddiyet içinde incelenir hâle gelmiştir. Müziği pratik üzerinden anlamaya çalışan Aristoxenes’in görüşlerinin izleri önce Fârâbî, sonra da İbn Sînâ gibi bilginlerde tezahür etmekte ve kendilerinden sonra gelen medeniyetlerdeki kuramsal çalışmaları da etkiledikleri görülmektedir. Künyesini sunduğumuz eser çevirisi İbn Sînâ’nın Kitâbü’ş-Şifâ’sında yer alan Cevâmi’u İlmi’l-Mûsîkâ adlı altı makaleden oluşan, müzikal kompozisyonun bilimsel bir bakışla incelendiği, 11. yüzyılın müzik teorisini anlamak bakımından önem arz eden bölümdür.

 

 

 

Kitap Adı: Tirevi’nin Mûsikî Risalesi

Yazarı: Mehmet Nuri Uygun

Yayınevi: Dört Mevsim Kitap

Yayın Yılı: 2016

ISBN: 978-605-63953-9-0

Sayfa Sayısı: 165

 

       Temelleri Mehmet Nuri Uygun’un yüksek lisans tezine dayanan kitabın konusunu,  Kadızâde Tirevî’nin 16. ile 18. yüzyıllar arasında yazıldığı tahmin edilen risâlesinin yedi farklı nüshasının incelenerek karşılaştırılması oluşturmaktadır. Tirevî’nin genel anlatım özellikleri bakımından iş erbabı okulun yolunu benimsediği görülmektedir. Risâlenin günümüz harflerine çevirisi, değerlendirmesi, iki nüshasının tıpkıbasımı haricinde 15. yüzyıldan itibaren kaleme alınan teorik mûsikî çalışmalarına dair açıklamalar ve Kadızâde Tirevî’nin hayatı ve eserlerini anlatan bir bölüm kitap içeriğinde sunulmaktadır.

 

 

 

Kitap Adı: Hâşim Bey Mecmuası – Edvâr

Yazarı: Gökhan Yalçın

Yayınevi: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı

Yayın Yılı: 2016

ISBN: 978-975-16-3222-7

Sayfa Sayısı: 286

 

       Devrinin önemli musikişinaslarından Hâşim Bey (1815-1868)’in kaleme aldığı, tam adı Mecmûa-i Kârhâ ve Nakışhâ ve Şarkiyyât olan ve Hâşim Bey Mecmuası olarak bilinen eser ilk olarak 1852’de basılmıştır. Gökhan Yalçın’ın çalışmasında konu edindiği, makam tarifleriyle genişletilmiş, edvâr geleneğinin son halkası olarak da nitelenebilecek ikinci baskısı ise 1864’te neşredilmiştir. Hâşim Bey’in Muzika-i Hümâyun’daki görevi sırasında batı müziği hakkında edindiği birikimin yansıması, çalışmasında açıkça görülmektedir. Kendinden önce gelen edvâr çalışmalarının etkilerini barındırdığı gibi batı müziği tonal dizilerini açıklayarak bu dizileri makamlarla bağdaştırma çabası bu yansımanın delilidir. 19. yüzyılda başlayıp Cumhuriyet döneminde de devam eden batılılaşma politikalarının müzik teorisi alanındaki ilk örneklerinden sayılabilecek Hâşim Bey Mecmuası niteliği bakımından öncül bir yere sahiptir. Gökhan Yalçın’ın çalışması Hâşim Bey ve Eserleri, Hâşim Bey Mecmuası’nın İncelenmesi, Hâşim Bey Mecmuası Tıpkıbasım Karşılaştırmalı ve Sadeleştirilmiş Metin olmak üzere üç ana başlığa ayrılmaktadır.

 

 

 

Kitap Adı: Osmanlı Mūsīkī Literatürü Tarihi

Editör: Ekmeleddin İhsanoğlu

Yayınevi: İslâm Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi

Yayın Yılı: 2003

ISBN: 92-9063-118-X

Sayfa Sayısı: 479

 

       Diğer üç çalışması astronomi, matematik ve coğrafya üzerine olan Osmanlı Bilim Literatürü Tarihi serisinin dördüncü kitabı olan Osmanlı Mūsīkī Literatürü Tarihi gerçekleştirilen kütüphane, katalog ve mecmua taramalarının neticesinde ortaya konulmuştur. Osmanlı tarihi (1299-1922) süresince yazılan musiki ilmine dair eserlerin sistematik biyo-bibliyografik bir derlemesi olduğu belirtilen çalışma kapsamında 223 müellife ait 440 eser ve müellifi bilinmeyen 273 eser olmak üzere toplam 713 eserden bahsedilmektedir.

 

 

 

Kitap Adı: Bestecinin Dünyası – Ufuklar ve Sınırlar

Yazarı: Paul Hindemith

Yayınevi: Norgunk Yayıncılık

Yayın Yılı: 2014

ISBN: 978-8686-76-6

Sayfa Sayısı: 210

 

       Ülkemizde ilk konservatuarın kurulması safhasında 1935-1938 yılları arasında verdiği danışmanlık hizmeti vesilesiyle de tanıdığımız Paul Hindemith (1895-1963) eğitimci, besteci, kuramcı, orkestra şefi, keman ve viyola icracısı kimlikleriyle öne çıkmaktadır. Sunduğumuz kitabın çıkış noktasının, yazarın 1949-1950 akademik yılında Harvard Üniversitesi Charles Eliot Norton Kürsüsü öğretim üyeliği görevi süresince verdiği bir dizi konferans olduğu yazar tarafından belirtilmektedir. Çalışmanın temelinde müzik yazarının çalışma alanını teknik ve akademik bir bakış açısından ziyade meselenin özüne inerek felsefî, sosyolojik ve estetik bir çerçevede, bestecinin çalışması odağında inceleme çabası yatmaktadır.